İzmir – Gebze’deki çökme sonrası ‘kaçak kat’ uyarısı

Nevra UÇKAÇ/İZMİR, (DHA)-İZMİR Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) Öğretim Görevlisi, İnşaat Mühendisi Şeref Alpago, Kocaeli’nin Gebze ilçesinde çöken 7 katlı binaya ilişkin, “Binanın kırılarak öne doğru yıkılması, düzensiz katlar olduğunu gösteriyor. En altta eczane var, üzerinde kısa bir kat var. Sonra birkaç kat daha ve çatı katı var. Büyük ihtimalle burada da kaçak bölümler var. Üzerine eklenen kat binanın ağırlığını değiştirir ve yapısal olarak zorlar” dedi.

Kocaeli’nin Gebze ilçesinde 7 katlı Arslan Apartmanı, önceki gün sabah saatlerinde çöktü. Zemin katında asma katlı eczane, diğer katlarında ise dubleks şekilde 3 daire bulunan binanın çöktüğünü görenler, 112 Acil Çağrı Merkezi’ne ihbarda bulundu. Binanın enkazında 5 kişiden 1’i sağ, 4’ünün cansız bedenine ulaşıldı. Olayın ardından bir kez daha riskli binalar gündeme geldi. Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan İEÜ Öğretim Görevlisi, İnşaat Mühendisi Şeref Alpago, çok katlı yapılarda kolon-kiriş birleşimlerinin hayati önem taşıdığını vurguladı. Yıkımın nedenine ilişkin kesin sonucun teknik incelemelerin ardından ortaya çıkacağını söyleyen Alpago, “Yapının yıkılma şekli ve yıkım sonrasındaki görüntülerinden bazı çıkarımlar yapabiliriz. Görüntülerde, binanın kolon kiriş birleşimini gördüm. Orada sıklaştırmalar ve kenetlenme noktalarında hatalar olduğu görülüyor. Bu tek başına binanın yıkımına sebep değil, ama binanın genel yapısal kültürüne bir örnek olabilir. Binanın beton sınıfı da kötü olabilir. Yapının yapım standardının düşüklük olduğunu görüyoruz. Binanın kırılarak öne doğru yıkılması ise düzensiz katlar olduğunu gösteriyor. En altta eczane var, üzerinde kısa bir kat var. Sonra birkaç kat daha ve çatı katı var. Büyük ihtimalle burada da kaçak bölümler var. Üzerine eklenen kat binanın ağırlığını değiştirir ve yapısal olarak zorlar” dedi.

‘BİNA BÜTÜNLÜĞÜ BOZULMADAN DEVRİLİYOR’

Gebze’deki binanın bütünlüğü bozulmadan devrildiğini belirten Alpago, “Her yıl ‘Kendi kendine yıkılan binalar görebiliriz’ diye korkuyordum, bunu görmeye başladık. Yapısal bozukluklar, malzeme bozuklukları, yapıların zaman zaman küçük depremlerde bile olsa kılcal hasarları üst üste eklendiğinde böyle sonuçlar ortaya çıkabilir. Gebze’deki binanın yıkımı ile ilgili metro çalışması konuşuluyor. Orada bir vibrasyon oluşmuş olabilir ama metro var diye bina yıkılması, majör bir hata yoksa teknik olarak mümkün değil. Oradaki küçük vibrasyonlar ile birlikte diğer etmenleri de üst üste koyduğunuzda yıkıma doğru gidiyor. Kolon kesilip, kesilmediği şüphesi var. Eğer aşağısı bir ticarethaneyse bu ihtimal benim her zaman aklıma gelir. Son depremde binaların tamamına yakınında kolon kesme durumu tespit edildi. İncelemeler yapılacak. Zeminle ilgili de bir sorun olabilir. Bu binanın yıkılması Hatay’daki Rönesans yapısının yıkılmasına benziyor. Çünkü bina bütünlüğü bozulmadan devriliyor. Bu da zemin-bina ilişkisinin iyi kurgulanmadığını gösteriyor. Vahşi bir atın üzerinden acemi biniciyi atmasına da benzetebiliriz. Binici ata hakim olamadığı için bu gerçekleşmiş olabilir” diye konuştu.

‘BİNANIN YAPIM AHLAKI ÖNEMLİ’

Bina yaşının da önemli olduğunu ancak daha kritik önem taşıyan başka faktörler de bulunduğunu dile getiren Alpago, “100 yıllık yapılar var. Osmanlı öncesinden kalma yapıların camları bile çatlamazken, son yönetmeliğe göre yapılan yüzlerce yapı yıkıldı. Yaşı da bir kenara almak gerekir. Yaşla ilgisi var ama liste başı yaş değil. Binanın yapım ahlakı önemli. Eğer yapının altında bir ticarethane varsa ve bu binada olduğu gibi sonradan eklendiği çok net olan bir kat varsa sarı kart göstermek lazım. Bu binalar tarandığında ortaya çıkacak tabloda bina sahiplerinin uyarılması gerekiyor” dedi.

‘KAPLAMA DEFORME OLMUŞ’

Binaya ait birkaç fotoğrafı incelediğini ve bazı eksikliklere rastladığını ifade eden Alpago, “Binanın işaret verdiği söyleniyor. Birkaç fotoğraf gördüm. Eczanenin cephelerinde alüminyum kompozit kaplama yapılmış. O kaplamaların normalde üst üste gelmesi gerekiyor ama binada bir oturma oluştuğu belli. Kaplama deforme olmuş. Dolayısıyla bir işaret gelmiş. Bu noktada bile bir belediyeden ya da Çevre Şehircilik Bakanlığı’ndan yardım istenseydi, en azından bina hemen boşaltılabilirdi” diye konuştu.

‘İLERİ PERFORMANS ANALİZİ YAPILMALI’

Bir binanın zemin katında bir ticarethane varsa ve en üst katta ekleme varsa bunları mutlaka büyüteç altına almak gerektiğini vurgulayan Alpago, teknik şüphenin artması durumunda ileri performans analizi yapılabileceğini dile getirdi. Beton kalitesi ve demir sıklıklarının önemine dikkati çeken Alpago, “Performans analizine bile gerek yok. Diyelim ki karot alındı ve C8 çıktı ya da donatıları sıyırınca paslı olduğu görüldü. O zaman kırmızı kartı çekip, binayı boşaltmak lazım. Daha sonra güçlendirme ye da yıkım hangisi yapılacaksa zemin bina ilişkisi düşünülerek önlemlerin alınması gerekir” dedi.

‘BİNANIN HAREKETLİLİĞİ İÇİN CAM YAPIŞTIRIP, TEST EDEBİLİRSİNİZ’

Hatay depreminde konuya adli olarak da müdahil olduğunu ve en az 5 müteahhidin kendi yaptıkları binada hayatlarını kaybettiğine dikkati çeken Alpago, müteahhitlerin kendi binasına çok güvendiğini belirtip, aslında bu konuda ciddi ve köklü bir teknik bilgi dönüşümüne ihtiyaç duyulduklarını kaydetti. Alpago, “‘Bir binanın hareketliliği devam ediyor mu’ diye basit bir kontrol var. Bir yapıdaki çatlağın üzerine çimento ile 3,4 milimetrelik cam yapıştırdığınızda, cam bir süre sonra kırılıyorsa, bu binada hareketlenme olduğunu anlarız. Herkes kendi kendine kontrol yapabilir” diye konuştu. (DHA)

FOTOĞRAFLI