Mehmet Can PEÇE/RİZE, – RİZE’de Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi (RTEÜ) ile Kırıkkale Üniversitesi’nden bir grup bilim insanı, 7 yıl laboratuvar ortamında süren çalışmalar sonunda Alzheimer tedavisinde kullanılan ilaçların etken maddelerinden daha etkin ve az yan etkiye sahip yeni bir etken maddesi keşfetti. Türk Patent Enstitüsü tarafından tescillenen etken maddenin, hastalığın ilaçlı tedavisine yardımcı olması hedefleniyor.
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi ile Kırıkkale Üniversitesi’nden bir grup bilim insanı, 2017 yılından başladıkları madde sentezlemeleri sonucunda yeni bir etken madde keşfetti. RTEÜ Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Cihan Kantar, Prof. Dr. Nimet Baltaş, Prof. Dr. Selami Şaşmaz ve Dr. Öğretim Üyesi Günay Kaya Kantar ile Kırıkkale Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Türk tarafından yürütülen çalışmada, yeni keşfedilen maddenin, piyasada satılan ve Alzheimer tedavisinde kullanılan ilaçların etken madde özelliklerine sahip olduğu belirlendi. Mevcut ilaçlardan daha etkili olan ve daha az yan etkiye sahip olduğu keşfedilen madde ile ilgili bilim insanları, gerekli inceleme ve raporlamalar sonrası patent başvurusunda bulundu. Türk Patent Enstitüsü tarafından 2020 yılında ‘Alzheimer tedavisi için asetilkolinesteraz inhibitörleri’ olarak tescillenen etken maddenin, hastalığın ilaçlı tedavisine yardımcı olması hedefleniyor.
‘İLAÇ ÜRETMEYE ÇALIŞIYORUZ’
Yeni etken maddenin daha etkili olduğunu söyleyen RTEÜ Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cihan Kantar, “Bu çalışma, 2017 yılında başladı. Bu maddeleri 2017 yılında sentezledik ve Türk Patent Enstitüsü’ne gönderip, patent belgesini aldık. Üniversitemizin kimya bölümü, organik kimya, anorganik kimya, biyokimya ana bilim dallarındaki hocalarımızla bir de Kırıkkale Üniversitesi Biyomühendislik Bölümü’ndeki Sayın Mustafa Türk hocamla birlikte bu çalışmayı tamamladık. Çalışma kapsamında 2017 yılında bu sentezleyip, karakterize ettik. Alzheimer hastalığı tedavisinde şu anki kullanılan ilaçlardaki etken maddeden daha etkili ve az yan etkiye sahip yeni maddeyi keşfettik. 2017 yılında başladığımız çalışmalarımızda 8 madde sentezledik. Günümüzde Alzheimer tedavisinde kullanılan ilaçların maddelerinden çok daha etkili inhibitör özelliğe sahip ve minimum yan etkili madde olduğunu patentledik. Özellikle günümüzdeki kullanılan ilaçların yan etkileri ve ithal olmaları dolayısıyla büyük bir maliyet getirmekte. Burada yerli bir ilaç ve Türkiye’den çıkmış yerli bir elde etmeye çalışıyoruz. Ve patenti bize ait olan bir ilaç üretmeye çalışıyoruz. Çalışmalarımızın devamı gelecek” dedi.
‘SEMPTOMLARI GECİKTİRİCİ ÖZELLİĞE SAHİP’
RTEÜ Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Doktor Nimet Balta da “Piyasada var olan ilaçlar da bu hastalığın tedavisini ya da ilerlemesini geciktirmede rol almaktadır. Alzheimer hastalığında etkin olan enzimlerin ölçümünü yaptık. Bununla birlikte çalışmamız devam etmekte. Piyasada Alzheimer tedavi sürecinde en çok kullanılan ve hastalığın ilerlemesini ve semptomlarını geciktirici özelliğe sahip. Bu etken maddelere nazaran, bizim ekibimizin sentez maddesi daha çok inkübasyon özelliği göstermekte ve sağlıklı hücreler üzerinde de daha az toksik özellik göstermektedir” diye konuştu.